همیشه رسم بوده است که انسان ها به داشته های خود افتخار کنند، حال بیایید با الهام از آیات الهی و عمل کردن به توصیه های طلایی قرآن کریم برای یک بار هم که شده به نداشته های خود افتخار کنیم .
در دنیای پیرامون ما افراد می خواهند با سرمایه های مختلفی که در اختیار دارند خود را همیشه بالاتر و برتر از دیگران نشان دهند و برای همین عده ای برای برتر نشان دادن خود به سراغ خانه های مجلل می رود و عده ای دیگر به سراغ اتومبیل های گران قیمت و همین طور هر کسی دست به دامن چیزی می شود تا خود را از دیگران بالاتر نشان دهد، به همین جهت خداوند متعال در آیات الهی هنگامی که به تعریف دنیا می پردازد آن را به این شکل معرفی می کند :
(اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَیاةُ الدُّنْیا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ زینَةٌ وَ تَفاخُرٌ بَیْنَکُمْ وَ تَکاثُرٌ فِی الْأَمْوالِ وَ الْأَوْلاد: بدانید که زندگى دنیا، در حقیقت، بازى و سرگرمى و آرایش و فخرفروشىِ شما به یکدیگر و فزونجویى در اموال و فرزندان است.)(الحدید:20)
و با این تعریف جامع از دنیا ، به مراحل پنج گانه زندگی انسان ها یعنی؛ غفلت، سرگرمى، تجمّل، تفاخر و تکاثر اشاره می کند که فخر فروشی بر دیگران به وسیله سرمایه هایی که در اختیار داریم در مرحله چهارم از این پنج مرحله قرار دارد، مرحله ای که بعد از دواران جوانی قرار دارد و انسان ها در آن مرحله به درجه ای می رسند که خواهان فخر فروشی و حس خود برتربینی بر دیگران هستند.
یکی دیگر از وسائلی که می تواند در انسان این حس مذموم را پدید بیاورد نماز و روزه و عبادت هایی است که در طول سال و مخصوصا در ماه مبارک رمضان انجام می دهیم که ممکن است با انجام این عبادات این تفکر در ذهن ما خطور کند که من از بقیه برتر هستم، چرا که یک ماه روزه گرفتم و توانسته ام به مقام قرب الهی برسم .
امام صادق نیز در مورد این گناهان کوچک که قرآن کریم از آنها به (اللمم ) تعبیر می کند این چنین می فرماید : (اَلْلَّمَمُ الرَّجُلُ یُلِمُّ بِالذَّنْبِ فَیَسْتَغْفِرُ اللّهَ مِنْهُ: «لمم آن است که انسان به سراغ گناهى رود، سپس از آن استغفار کند
برای بررسی این احساس در آخرین روزهای ماه میهمانی خداوند، آیات جزء بیست و هفتم قرآن مجید را محور بحث قرار داده ایم تا با منطق قرآن کریم در این زمینه بیشتر آشنا شویم:
(الَّذینَ یَجْتَنِبُونَ کَبائِرَ الْإِثْمِ وَ الْفَواحِشَ إِلاَّ اللَّمَمَ إِنَّ رَبَّکَ واسِعُ الْمَغْفِرَةِ هُوَ أَعْلَمُ بِکُمْ إِذْ أَنْشَأَکُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَ إِذْ أَنْتُمْ أَجِنَّةٌ فی بُطُونِ أُمَّهاتِکُمْ فَلا تُزَکُّوا أَنْفُسَکُمْ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنِ اتَّقى: آنان که از گناهان بزرگ و زشتکاری ها - جز لغزش هاى کوچک- خوددارى مىورزند، پروردگارت [نسبت به آنها] فراخ آمرزش است. وى از آن دم که شما را از زمین پدید آورد و از همانگاه که در شکم هاى مادرانتان [در زهدان] نهفته بودید به [حال] شما داناتر است، پس خودتان را پاک مشمارید. او به [حال] کسى که پرهیزگارى نموده داناتر است.)(النجم: 32)
خداوند متعال در این آیه شریفه سخن از انسان های نیکوکاری به میان می آورد که از ویژگی های منحصر به فردی برخوردار هستند، ویژگی هایی که هر کدام از آنها می تواند انسان را در زمره این افراد قرار دهد .
اولین ویژگی این افراد این است که همیشه سعی می کنند در زندگی سدی بین خود و گناهان بزرگ بسازند تا مبادا در وادی زشتی ها و پلیدی ها خود را آلوده کنند، اما از آنجایی که هر فردی جایز الخطا است این افراد ممکن است در زندگی دست به اشتباهات کوچکی بزنند، ولی خصوصیت ویژه این افراد این است که به سرعت در مقام جبران این اشتباهات بر می آیند چنانچه قرآن کریم می فرماید:
(وَ الَّذینَ إِذا فَعَلُوا فاحِشَةً أَوْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ ذَکَرُوا اللَّهَ فَاسْتَغْفَرُوا لِذُنُوبِهِمْ ...: و آنان که چون کار زشتى کنند، یا بر خود ستم روا دارند، خدا را به یاد مىآورند و براى گناهانشان آمرزش مىخواهند.(آلعمران: 135)
در مورد خودستایی امام باقر علیه السلام در حدیثی این گونه می فرمایند: (لایَفْتَخِرُ أَحَدُکُمْ بِکَثْرَةِ صَلاتِهِ وَ صِیامِهِ وَ زَکاتِهِ وَ نُسُکِهِ، لِأَنَّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ أَعْلَمُ بِمَنِ اتَّقى: «هیچ کس از شما نباید به فزونى نماز و روزه و زکات و مناسک حج و عمره افتخار کند; زیرا خداوند پرهیزگاران شما را از همه بهتر مى شناسد
چنانچه امام صادق علیه السلام نیز در مورد این گناهان کوچک که قرآن کریم از آنها به (اللمم ) تعبیر می کند این چنین می فرماید:
(اَلْلَّمَمُ الرَّجُلُ یُلِمُّ بِالذَّنْبِ فَیَسْتَغْفِرُ اللّهَ مِنْهُ: «لمم آن است که انسان به سراغ گناهى رود، سپس از آن استغفار کند.(( کافى، ج 2، صفحه 320)
خصوصیت دیگری که خداوند متعال در مورد این افراد که به نیکوکاران معروف هستند بیان می کند این است که هیچ گاه در صدد خودستایی و تعریف کردن از خود بر نمی آیند و به همین جهت خداوند متعال به همگان توصیه می کند که از این صفت زشت و پلید در زندگی خود دوری کنید چرا که چنانچه در برخی از کتب تفسیری نقل شده است، بعضی بعد از مقداری عبادت و روزه گرفتن شروع به تعریف از خود کردند و به عبارتی دیگر این حس خود برتر بینی در آنها شکوفا شد که خداوند متعال با نزول این آیه شریفه آنها را از این عمل زشت منع کرد. (روح المعانى ج 7، ص 55)
در مورد خودستایی امام باقر علیه السلام در حدیثی این گونه می فرمایند:
(لایَفْتَخِرُ أَحَدُکُمْ بِکَثْرَةِ صَلاتِهِ وَ صِیامِهِ وَ زَکاتِهِ وَ نُسُکِهِ، لِأَنَّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ أَعْلَمُ بِمَنِ اتَّقى: «هیچ کس از شما نباید به فزونى نماز و روزه و زکات و مناسک حج و عمره افتخار کند; زیرا خداوند پرهیزگاران شما را از همه بهتر مى شناسد.)(نور الثقلین، ج 5، ص 165)
و در آخر این که همیشه رسم بوده است که انسان ها به داشته های خود افتخار کنند، حال بیایید با الهام از این آیات الهی و عمل کردن به توصیه هایی طلایی قرآن کریم برای یک بار هم که شده به نداشته های خود افتخار کنیم .
به خود ببالیم که صفت خودستایی در وجود ما راهی ندارد، آن وقت است که مردم با چشم دیگری به ما نگاه می کنند و بیشتر از گذشته به ما ابراز عشق و علاقه می کنند، پس هرگز از خودتان تعریف و تمجید نکنید، بگذارید صفات خوب شما به وسیله دیگران در جامعه منتشر شود.
اخذ: تبیان
کلمات کلیدی:
